EKΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ‏

Κοσμοσυρροή σημειώθηκε  την Δευτέρα 24-3-2014  το απόγευμα στην  φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας   με αφορμή την εκδήλωση της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» σε συνεργασία με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας. Εκλεκτός καλεσμένος στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο Γιαννιτσών ήταν ο ομότιμος καθηγητής και πρώην αντιπρόεδρος του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης  Κάτανος Ιωάννης ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Η ζωή και το έργο του Ρήγα Φεραίου ».

   Το θέμα αναπτύχθηκε στις σωστές του βάσεις,  με την δέουσα επιστημονική συνέπεια, τα ιστορικά τεκμήρια, τα απομνημονεύματα και τις αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν από κοντά όλα τα τραγικά γεγονότα αυτής της φορτισμένης ιστορικής περιόδου της Ρωμιοσύνης. Το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αναφερόμενο σε εκείνη την εποχή, στάθηκε πολύτιμος αρωγός της εισήγησης.

      Επίκαιρο και ευαίσθητο το θέμα λόγω  της διπλής γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της εθνεγερσίας του 1821 κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού που παρευρέθηκε στην εκδήλωση. Η Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους την αποφράδα ημέρα της Τρίτης 29-5-1453 βύθισε σε ανείπωτη θλίψη τους Έλληνες και σταμάτησε τον ρου της ιστορίας. Παρά τους εξισλαμισμούς, το παιδομάζωμα, τις εκτοπίσεις και την γενοκτονία που υπέστη  το-εναπομείναν- ελληνικό γένος, κράτησε άσβηστη την λαμπάδα της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας.  Οι ραγιάδες, έντρομοι, ανεβαίνουν στα βουνά, γίνονται κλέφτες και αρματολοί, ιδρύουν ορεινούς οικισμούς, όπως η Βλάστη, η Κλεισούρα, η Σιάτιστα, η Μοσχόπολη κλπ. ή αναγκάζονται να ξενιτευτούν στο εξωτερικό. Οι επαναστατικές κινήσεις του Παπαζώλη, των αδελφών Ορλώφ, του Διονύσιου Τρίκκης, του Λάμπρου Κατσώνη κ.ά. δημιούργησαν ελπίδες και οράματα στον λαό μας.

      Ο Ρήγας, γιος του Κυρίτση, γεννιέται στο Βελεστίνο το 1757. Τα πρώτα γράμματά του τα μαθαίνει από έναν ιερέα στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Μετά πηγαίνει στα Αμπελάκια και στο Πήλιο, όπου συμπληρώνει τις γνώσεις του. Αγανακτισμένος από την απάνθρωπη συμπεριφορά των κατακτητών κατέφυγε στο Λιτόχωρο, κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες. Δραστήριος, ικανός,  και φιλομαθής καθώς ήταν, έμαθε ξένες γλώσσες, συνδέθηκε φιλικά με πολλούς επιφανείς σύγχρονους του και γοητεύτηκε από τον διαφωτισμό της Δύσης και ειδικά από τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης και τους αγώνες του Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Γράφει ποιήματα, μυθιστορήματα, το «σχολείο των ντελικάτων εραστών», «φυσικής απάνθισμα», συντάσσει την περίφημη χάρτα του, μεταφράζει στα ελληνικά πολλές  επιστημονικές εργασίες από τα Γαλλικά, συνεργάζεται με ελληνικά τυπογραφεία στην Βιέννη, πολύτιμος βοηθός του στέκει  η δραστήρια εμπορική κοινότητα της πόλης.

      Η γνωριμία του με τον Καταρτζή, τον ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαο Μαυρογένη, τον μπέη του Βιδίνιου Πασβάνογλου και τους Δυτικομακεδόνες αδελφούς Μαρκίδες Πούλιου  εκδότες του τακτικού έντυπου « Η Εφημερίς», δημιουργούν ένα διαφορετικό πλαίσιο στην ταραχώδη, πολυκύμαντη και ενδιαφέρουσα ζωή του.   Κορυφαίος εκπρόσωπος του νεοελληνικού διαφωτισμού, πρόδρομος της  Φιλικής Εταιρείας και προάγγελος της ελληνικής επανάστασης δημιουργεί επαναστατικό αναβρασμό με τις κινήσεις του. Ο Θούριός του ενθουσιάζει και ξεσηκώνει τους υπόδουλους Ρωμιούς. Πολλοί  είναι εκείνοι, που  τάσσονται  στο πλευρό του.  Ο Ρήγας εμπνέεται από την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο,  οραματίζεται το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισοτιμία και Αδελφότητα» και  μια μεγάλη ομοσπονδία των Βαλκανικών λαών που θα αποτινάξει τον βαρύ μουσουλμανικό ζυγό και θα ενώσει όλους τους καταπιεσμένους Ρωμιούς, Βαλκάνιους ακόμα και  ορισμένους Τούρκους.

      Η Αυστριακή αστυνομία, όμως, τον παρακολουθεί στενά. Στις 19-12-1797, κατά λάθος, βρίσκονται στα χέρια του Δημήτριου Οικονόμου επαναστατικό υλικό και προκηρύξεις του Ρήγα. Αυτός τον καταδίδει στους Αυστριακούς και εκείνοι αμέσως τον συλλαμβάνουν μαζί με 7 συντρόφους του. Γίνονται ανακρίσεις και βασανιστήρια. Οι στιγμές είναι τραγικές, ο Ρήγας αυτοτραυματίζεται με ένα μικρό εγχειρίδιο. Παραδίδονται στον Τούρκο πασά στο Βελιγράδι. Σημειώνονται κινητοποιήσεις υπέρ του. Έρχεται , όμως,   αυστηρή σουλτανική εντολή από την Υψηλή Πύλη και ο Ρήγας με τους συνεργάτες του στραγγαλίζονται στον πύργο-φυλακή Νεμπόισα στο Βελιγράδι. Τα σώματά τους οι Οθωμανοί Τούρκοι τα πέταξαν στον Δούναβη ποταμό. Ο Αδαμάντιος Κοραής έγραψε συγκινητικό άρθρο για τον εθνομάρτυρα και ο λαός μας θρήνησε για τον χαμό των παλληκαριών. Η μεγάλη προσφορά του δεν πήγε ολότελα χαμένη. Ο σπόρος της λευτεριάς φύτρωσε.  Η ιδιαίτερη πατρίδα του καθώς και όλος ο Ελληνισμός κατέταξε τον Ρήγα Βελεστινλή στην μεγάλη χορεία των αθάνατων ηρώων.

     Στο δεύτερο μέρος  της εκδήλωσης  οι μαθητές του 2^ου ΓΕΛ Γιαννιτσών Σαρόγλου Κυριάκος και Θεοφίλου Φώτιος διάβασαν, με στεντόρεια φωνή, αποσπάσματα από τον Θούριο του Ρήγα Φεραίου και από την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ακολούθησε συναυλία με επετειακά τραγούδια από την  πολυμελή Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής Γιαννιτσών, συνοδεία  μουσικών οργάνων με τον μαθητή Χατζηδήμου Ιωακείμ  του 2^ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών και Καστράνη Κωνσταντίνο  φοιτητή του Α.Π.Θ.  Επικεφαλής της  χορωδίας  ήταν ο μαέστρος και θεολόγος  Στέφανος Καλλιωτάκης.

  Η όμορφη εκδήλωση έκλεισε με  αρκετές και άκρως ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, που τέθηκαν από το  πυκνό ακροατήριο στον ομιλητή.