Αντιπεριφερειάρχης Θ. Θεοδωρίδης: Ενωμένοι και αλληλέγγυοι μπορούμε
να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να προχωρήσουμε προς την πρόοδο και
ανάπτυξη
Με τη συμμετοχή εκπροσώπων των τοπικών αρχών, εφεδροπολεμικών και αντιστασιακών οργανώσεων πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης, στην Έδεσσα, έδρα της Π.Ε. Πέλλας. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας κ. Θεόδωρος Θεοδωρίδης
, η Αντιδήμαρχος κα. Μαρία Κατσάρα-Βλάχου, ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Έδεσσας κ. Πέτρος Γαλανός, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Στρατηγός της ΙΙας Μ/Κ Μεραρχίας Δημήτριος Αλεβίζος, ο Διευθυντής της Αστυνομίας κ. Παντελεήμων Κολόμβος, ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Έδεσσας κ. Ζώης Γιώτης, εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων και οργανώσεων και πλήθος κόσμου.
Ο εορτασμός ξεκίνησε με την πραγματοποίηση δοξολογίας στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Σκέπης ενώ ο πανηγυρικός της ημέρας εκφωνήθηκε από τον Αντιπεριφερειάρχη Πέλλας κ. Θεόδωρο Θεοδωρίδη. Ο κ. Θεοδωρίδης αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης, με τη συμμετοχή όλων των τάξεων της ελληνικής κοινωνίας και το σύγχρονο νόημα του εορτασμού που είναι η ενότητα και ομοψυχία. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στα γεγονότα της αντίστασης στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, με πολλά ανδραγαθήματα κατοίκων της περιοχής και ελλήνων στρατιωτών καθώς, επίσης, και τα φρικτά αντίποινα που υπήρξαν από τους κατακτητές.
Ακολούθησε εκδήλωση στο ηρώο πεσόντων της πόλης, κατάθεση στεφάνων, τέλεση σιγής ενός λεπτού και ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
Ακολουθεί απόσπασμα από την ομιλία του Αντιπεριφερειάρχη κ. Θεοδωρίδη:
«Ο εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης αποτελεί την παγκόσμια αναγνώριση και καταξίωση του αγώνα των Ελλήνων για αυτονομία και ελευθερία.
Η Εθνική Αντίσταση του 1941-44 είναι ένα από τα φωτεινότερα ιστορικά γεγονότα στη μακραίωνη ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Είναι η καθολική αντίσταση του Ελληνικού λαού ενάντια στην υποταγή και την εξαθλίωση. Τα θύματα του θαυμαστού αυτού αγώνα ήταν χιλιάδες. Νέοι και γέροι, γυναίκες και άνδρες, πρόταξαν την αξία της ελεύθερης ζωής. Επέλεξαν την ελευθερία του θανάτου, από το θάνατο της σκλαβιάς.
Η Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα είχε διάφορες μορφές και εκδηλώσεις και αποτελεί έργο συλλογικής προσπάθειας του Ελληνικού λαού. Στην παγκόσμια ιστορία, συγκαταλέγεται περήφανα δίπλα σ’ όλα τα κινήματα αντίστασης των λαών της Ευρώπης, έχοντας διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην τελική συντριβή των δυνάμεων του άξονα.
Στα χρόνια της κατοχής ιδρύθηκαν πολλές οργανώσεις: πολιτικές, κοινωνικές, στρατιωτικές, μυστικών υπηρεσιών και αντάρτικες, με στόχο την οργάνωση της αντίστασης. Ο αγώνας ξέσπασε με σαμποτάζ, διαδηλώσεις και πολλές ηρωικές και αυθόρμητες πράξεις εναντίων του κατακτητή.
Το Σεπτέμβριο του 1941 ιδρύθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Μία μαζική αντιστασιακή οργάνωση, που είχε τμήμα νεολαίας και τμήμα βοήθειας στα θύματα της κατοχής, αλλά και στρατιωτικό τμήμα, το ΕΛΑΣ. Στο ΕΑΜ οργανώθηκαν πάνω από ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες. Άλλες οργανώσεις ήταν ο ΕΔΕΣ του στρατηγού Ζέρβα και η ΕΚΚΑ του συνταγματάρχη Ψαρού, που συνέβαλαν στον εθνικό αγώνα της αντίστασης με πάνω από 600 μεγάλες μάχες κατά των κατακτητών και ακόμη περισσότερες μικρότερες. Αποτέλεσμα ήταν η εξόντωση και η αιχμαλωσία περίπου 30.000 ανδρών των στρατευμάτων κατοχής.
Η οργανωμένη αντίσταση των Ελλήνων κατάφερε και καθήλωσε 12 γερμανικές μεραρχίες στο ελληνικό έδαφος, επιβραδύνοντας την προέλαση των Γερμανών και διαδραματίζοντας ένα σημαντικό ρόλο στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ηρωική δράση των αγωνιστών της αντίστασης διατήρησε υψηλό το φρόνημα του λαού μας και συντέλεσε αποφασιστικά στην ταπείνωση του κατακτητή και την απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Αποκορύφωμα της δράσης της Εθνικής Αντίστασης ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Η επιτυχία της επιχείρησης αυτής ανύψωσε το ελληνικό σθένος και εμψύχωσε την απελευθερωτική δράση των ελλήνων πατριωτών.
Στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης συμμετείχε ενεργά η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού και της νεολαίας, ενώ ο ρόλος της Εκκλησίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Ιεράρχες, κληρικοί, δάσκαλοι, αγρότες, όλοι μαζί, ενωμένοι πραγματοποίησαν ένα θαυμαστό έργο, ηρωισμού και αυταπάρνησης. Κατά τη διάρκεια της Αντίστασης αναδείχθηκε, επίσης, ο ρόλος της ελληνίδας. Οι ελληνίδες γυναίκες και μάνες συμμετείχαν με μεγάλη θέρμη, μαζικά, ουσιαστικά και υποστηρικτικά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή μας κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης.
Με την κήρυξη της ιταλικής επίθεσης κατά της πατρίδας μας, στις 28 Οκτωβρίου 1940 και κατά τη γενική επιστράτευση που ακολούθησε, συγκροτήθηκαν τρία συντάγματα επιστράτων από την Πέλλα: Το 30Ο Σύνταγμα Έδεσσας, το 65ο Γιαννιτσών και το 68ο Αριδαίας, τα οποία ανήκαν στη 10η Μεραρχία.
Τον Απρίλιο του 1941 εισέβαλαν τα ναζιστικά στρατεύματα και διαδοχικά κατέλαβαν τα Γιαννιτσά, στις 8 Απριλίου, την Έδεσσα στις 18 Απριλίου και την Αριδαία στις 20 Απριλίου.
Από τους πρώτους κιόλας μήνες οργανώθηκαν ομάδες αντίστασης σε πόλεις και χωριά. Στον ορεινό όγκο είχε έδρα το 30ό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, με δύο τάγματα στο Πάικο και ένα στο Καϊμακτσαλάν. Οι ενέργειες της αντίστασης που πραγματοποιήθηκαν στον τόπο μας ήταν πολλές και μεγάλης γενναιότητας. Αξίζει να αναφερθούν η ανατίναξη ενός φορτηγού τρένου στην Πετριά στις 31 Ιουλίου 1944, η ανατίναξη της Γερμανικής αμαξοστοιχίας στη Βεγορίτιδα στις 3 Αυγούστου 1944, καταστρέφοντας 15 βαγόνια με οπλισμό. Ο απολογισμός ήταν 60 νεκροί γερμανοί και 2 αιχμάλωτοι. Κορυφαίο γεγονός της Εθνικής Αντίστασης στο νομό μας ήταν η ανατίναξη 2 αμαξοστοιχιών στο Μουχαρέμ Χάνι στις 5 Αυγούστου 1944, με 28 βαγόνια, 130 γερμανοιταλούς νεκρούς και 70 αιχμαλώτους.
Οι θηριωδίες των Γερμανών με τη μορφή των αντιποίνων ήταν τραγικές. Με πόνο θυμόμαστε την πυρπόληση του Γραμματικού, του Μεσημερίου, της Περίκλειας, της Λιθαριάς, του Πευκωτού και της συνοικίας Βαρόσι στην Έδεσσα.
Ακόμη, το κάψιμο του Ελευθεροχωρίου με την εκτέλεση 17 κατοίκων στις 13 Φεβρουαρίου 1944, καθώς και την αποφράδα ημέρα της 14ης Σεπτεμβρίου 1944, στα Γιαννιτσά, όπου οι Γερμανοί κατακτητές και συνεργάτες τους εκτέλεσαν 120 κατοίκους της πόλης. Την ίδια ημέρα έκαψαν κι ένα μεγάλο μέρος της πόλης των Γιαννιτσών.
Ήταν μία πράξη απόγνωσης και εκδίκησης από τον κατακτητή καθώς έχανε την ψυχραιμία του. Λίγο πριν σημάνουν οι καμπάνες της απελευθέρωσης.
Το μήνυμα της Εθνικής Αντίστασης, σήμερα και πάντα, είναι η εθνική ομοψυχία, η κοινωνική συνοχή, η διαρκής επαγρύπνηση για τη διαφύλαξη του πολιτεύματος της δημοκρατίας, η υπεράσπιση της ιστορίας και των υψηλών ιδανικών για τα οποία αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας.
Η ελληνική ιστορία έχει δείξει περίτρανα ότι όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι μεγαλουργούν. Η διατήρηση της εθνικής μας κυριαρχίας και η διεκδίκηση ενός πρωταγωνιστικού ρόλου στη διευρυμένη Ευρώπη καθιστούν αναγκαία την εθνική ενότητα και ομοψυχία. Ο εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης είναι ημέρα απόδοσης τιμής στους αγωνιστές, εθνικής υπερηφάνειας, αλλά και περισυλλογής. Η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας, παρά τα δεινά και τις δυσκολίες που προκάλεσε στις περισσότερες οικογένειες, ανέδειξε πόσο σημαντικό είναι να είμαστε ενωμένοι, αδελφωμένοι και αλληλέγγυοι.
Ο δρόμος για μία Ελλάδα ισχυρή και ακηδεμόνευτη ήταν πάντοτε ανηφορικός και δύσκολος. Χρειάζεται να διατηρήσουμε την ελπίδα και αισιοδοξία μας. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία των προγόνων μας αποδεικνύουν ότι κανένας αγώνας, καμία θυσία δεν είναι χωρίς αποτέλεσμα».
Με τη συμμετοχή εκπροσώπων των τοπικών αρχών, εφεδροπολεμικών και αντιστασιακών οργανώσεων πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης, στην Έδεσσα, έδρα της Π.Ε. Πέλλας. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας κ. Θεόδωρος Θεοδωρίδης
, η Αντιδήμαρχος κα. Μαρία Κατσάρα-Βλάχου, ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Έδεσσας κ. Πέτρος Γαλανός, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Στρατηγός της ΙΙας Μ/Κ Μεραρχίας Δημήτριος Αλεβίζος, ο Διευθυντής της Αστυνομίας κ. Παντελεήμων Κολόμβος, ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Έδεσσας κ. Ζώης Γιώτης, εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων και οργανώσεων και πλήθος κόσμου.
Ο εορτασμός ξεκίνησε με την πραγματοποίηση δοξολογίας στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Σκέπης ενώ ο πανηγυρικός της ημέρας εκφωνήθηκε από τον Αντιπεριφερειάρχη Πέλλας κ. Θεόδωρο Θεοδωρίδη. Ο κ. Θεοδωρίδης αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης, με τη συμμετοχή όλων των τάξεων της ελληνικής κοινωνίας και το σύγχρονο νόημα του εορτασμού που είναι η ενότητα και ομοψυχία. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στα γεγονότα της αντίστασης στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, με πολλά ανδραγαθήματα κατοίκων της περιοχής και ελλήνων στρατιωτών καθώς, επίσης, και τα φρικτά αντίποινα που υπήρξαν από τους κατακτητές.
Ακολούθησε εκδήλωση στο ηρώο πεσόντων της πόλης, κατάθεση στεφάνων, τέλεση σιγής ενός λεπτού και ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
Ακολουθεί απόσπασμα από την ομιλία του Αντιπεριφερειάρχη κ. Θεοδωρίδη:
«Ο εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης αποτελεί την παγκόσμια αναγνώριση και καταξίωση του αγώνα των Ελλήνων για αυτονομία και ελευθερία.
Η Εθνική Αντίσταση του 1941-44 είναι ένα από τα φωτεινότερα ιστορικά γεγονότα στη μακραίωνη ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Είναι η καθολική αντίσταση του Ελληνικού λαού ενάντια στην υποταγή και την εξαθλίωση. Τα θύματα του θαυμαστού αυτού αγώνα ήταν χιλιάδες. Νέοι και γέροι, γυναίκες και άνδρες, πρόταξαν την αξία της ελεύθερης ζωής. Επέλεξαν την ελευθερία του θανάτου, από το θάνατο της σκλαβιάς.
Η Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα είχε διάφορες μορφές και εκδηλώσεις και αποτελεί έργο συλλογικής προσπάθειας του Ελληνικού λαού. Στην παγκόσμια ιστορία, συγκαταλέγεται περήφανα δίπλα σ’ όλα τα κινήματα αντίστασης των λαών της Ευρώπης, έχοντας διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην τελική συντριβή των δυνάμεων του άξονα.
Στα χρόνια της κατοχής ιδρύθηκαν πολλές οργανώσεις: πολιτικές, κοινωνικές, στρατιωτικές, μυστικών υπηρεσιών και αντάρτικες, με στόχο την οργάνωση της αντίστασης. Ο αγώνας ξέσπασε με σαμποτάζ, διαδηλώσεις και πολλές ηρωικές και αυθόρμητες πράξεις εναντίων του κατακτητή.
Το Σεπτέμβριο του 1941 ιδρύθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Μία μαζική αντιστασιακή οργάνωση, που είχε τμήμα νεολαίας και τμήμα βοήθειας στα θύματα της κατοχής, αλλά και στρατιωτικό τμήμα, το ΕΛΑΣ. Στο ΕΑΜ οργανώθηκαν πάνω από ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες. Άλλες οργανώσεις ήταν ο ΕΔΕΣ του στρατηγού Ζέρβα και η ΕΚΚΑ του συνταγματάρχη Ψαρού, που συνέβαλαν στον εθνικό αγώνα της αντίστασης με πάνω από 600 μεγάλες μάχες κατά των κατακτητών και ακόμη περισσότερες μικρότερες. Αποτέλεσμα ήταν η εξόντωση και η αιχμαλωσία περίπου 30.000 ανδρών των στρατευμάτων κατοχής.
Η οργανωμένη αντίσταση των Ελλήνων κατάφερε και καθήλωσε 12 γερμανικές μεραρχίες στο ελληνικό έδαφος, επιβραδύνοντας την προέλαση των Γερμανών και διαδραματίζοντας ένα σημαντικό ρόλο στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ηρωική δράση των αγωνιστών της αντίστασης διατήρησε υψηλό το φρόνημα του λαού μας και συντέλεσε αποφασιστικά στην ταπείνωση του κατακτητή και την απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Αποκορύφωμα της δράσης της Εθνικής Αντίστασης ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Η επιτυχία της επιχείρησης αυτής ανύψωσε το ελληνικό σθένος και εμψύχωσε την απελευθερωτική δράση των ελλήνων πατριωτών.
Στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης συμμετείχε ενεργά η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού και της νεολαίας, ενώ ο ρόλος της Εκκλησίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Ιεράρχες, κληρικοί, δάσκαλοι, αγρότες, όλοι μαζί, ενωμένοι πραγματοποίησαν ένα θαυμαστό έργο, ηρωισμού και αυταπάρνησης. Κατά τη διάρκεια της Αντίστασης αναδείχθηκε, επίσης, ο ρόλος της ελληνίδας. Οι ελληνίδες γυναίκες και μάνες συμμετείχαν με μεγάλη θέρμη, μαζικά, ουσιαστικά και υποστηρικτικά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή μας κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης.
Με την κήρυξη της ιταλικής επίθεσης κατά της πατρίδας μας, στις 28 Οκτωβρίου 1940 και κατά τη γενική επιστράτευση που ακολούθησε, συγκροτήθηκαν τρία συντάγματα επιστράτων από την Πέλλα: Το 30Ο Σύνταγμα Έδεσσας, το 65ο Γιαννιτσών και το 68ο Αριδαίας, τα οποία ανήκαν στη 10η Μεραρχία.
Τον Απρίλιο του 1941 εισέβαλαν τα ναζιστικά στρατεύματα και διαδοχικά κατέλαβαν τα Γιαννιτσά, στις 8 Απριλίου, την Έδεσσα στις 18 Απριλίου και την Αριδαία στις 20 Απριλίου.
Από τους πρώτους κιόλας μήνες οργανώθηκαν ομάδες αντίστασης σε πόλεις και χωριά. Στον ορεινό όγκο είχε έδρα το 30ό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, με δύο τάγματα στο Πάικο και ένα στο Καϊμακτσαλάν. Οι ενέργειες της αντίστασης που πραγματοποιήθηκαν στον τόπο μας ήταν πολλές και μεγάλης γενναιότητας. Αξίζει να αναφερθούν η ανατίναξη ενός φορτηγού τρένου στην Πετριά στις 31 Ιουλίου 1944, η ανατίναξη της Γερμανικής αμαξοστοιχίας στη Βεγορίτιδα στις 3 Αυγούστου 1944, καταστρέφοντας 15 βαγόνια με οπλισμό. Ο απολογισμός ήταν 60 νεκροί γερμανοί και 2 αιχμάλωτοι. Κορυφαίο γεγονός της Εθνικής Αντίστασης στο νομό μας ήταν η ανατίναξη 2 αμαξοστοιχιών στο Μουχαρέμ Χάνι στις 5 Αυγούστου 1944, με 28 βαγόνια, 130 γερμανοιταλούς νεκρούς και 70 αιχμαλώτους.
Οι θηριωδίες των Γερμανών με τη μορφή των αντιποίνων ήταν τραγικές. Με πόνο θυμόμαστε την πυρπόληση του Γραμματικού, του Μεσημερίου, της Περίκλειας, της Λιθαριάς, του Πευκωτού και της συνοικίας Βαρόσι στην Έδεσσα.
Ακόμη, το κάψιμο του Ελευθεροχωρίου με την εκτέλεση 17 κατοίκων στις 13 Φεβρουαρίου 1944, καθώς και την αποφράδα ημέρα της 14ης Σεπτεμβρίου 1944, στα Γιαννιτσά, όπου οι Γερμανοί κατακτητές και συνεργάτες τους εκτέλεσαν 120 κατοίκους της πόλης. Την ίδια ημέρα έκαψαν κι ένα μεγάλο μέρος της πόλης των Γιαννιτσών.
Ήταν μία πράξη απόγνωσης και εκδίκησης από τον κατακτητή καθώς έχανε την ψυχραιμία του. Λίγο πριν σημάνουν οι καμπάνες της απελευθέρωσης.
Το μήνυμα της Εθνικής Αντίστασης, σήμερα και πάντα, είναι η εθνική ομοψυχία, η κοινωνική συνοχή, η διαρκής επαγρύπνηση για τη διαφύλαξη του πολιτεύματος της δημοκρατίας, η υπεράσπιση της ιστορίας και των υψηλών ιδανικών για τα οποία αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας.
Η ελληνική ιστορία έχει δείξει περίτρανα ότι όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι μεγαλουργούν. Η διατήρηση της εθνικής μας κυριαρχίας και η διεκδίκηση ενός πρωταγωνιστικού ρόλου στη διευρυμένη Ευρώπη καθιστούν αναγκαία την εθνική ενότητα και ομοψυχία. Ο εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης είναι ημέρα απόδοσης τιμής στους αγωνιστές, εθνικής υπερηφάνειας, αλλά και περισυλλογής. Η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας, παρά τα δεινά και τις δυσκολίες που προκάλεσε στις περισσότερες οικογένειες, ανέδειξε πόσο σημαντικό είναι να είμαστε ενωμένοι, αδελφωμένοι και αλληλέγγυοι.
Ο δρόμος για μία Ελλάδα ισχυρή και ακηδεμόνευτη ήταν πάντοτε ανηφορικός και δύσκολος. Χρειάζεται να διατηρήσουμε την ελπίδα και αισιοδοξία μας. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία των προγόνων μας αποδεικνύουν ότι κανένας αγώνας, καμία θυσία δεν είναι χωρίς αποτέλεσμα».