Η όλη εκδήλωση, σαφώς ενταγμένη στο πνεύμα των ημερών, με θέμα: «Η εορτή των Χριστουγέννων» είχε ως κεντρικό ομιλητή τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ.
Ο επιχώριος επίσκοπος, ιδιαίτερα αγαπητός και προσιτός στους κατοίκους
της περιοχής, δηλώνει Μακεδόνας, αν και γεννήθηκε στην (Νέα) Νίκαια του
Πειραιά, καθότι υπηρέτησε εδώ στρατιώτης και για μια μεγάλη περίοδο 45
ετών ζει, δημιουργεί, κινείται, λειτουργεί και προσφέρει αφειδώς τις
ποιμαντικές φροντίδες του στην ακριτική μητρόπολη Εδέσσης, Πέλλης και
Αλμωπίας. Οι ανάγκες του ποίμνιου πολλές, όπως πολλές και άοκνες οι
προσπάθειες του ποιμενάρχη που διακονεί μαζί με άξιους συνεργάτες
λαϊκούς και κληρικούς, τον βασανισμένο, αλλά και αξιαγάπητο λαό του
Θεού.
Ως είθισται την ομιλία προλόγισε ο Βασίλειος Τραούδας μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Γ. «Ο Φίλιππος» και υπεύθυνος του Α.Λ.Π. Γιαννιτσών και ακολούθησε με καίρια παρέμβασή του ο Κωνσταντίνος Κάμτσης πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Γ. «Ο Φίλιππος». Στον χαιρετισμό του ο Γρηγόριος Στάμκος, δήμαρχος Πέλλας αναφέρθηκε, εκτός των άλλων, στην γόνιμη συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την τοπική εκκλησία και την υποστήριξη των ποικίλλων φιλανθρωπικών δράσεών της.
Ο σεβάσμιος ιεράρχης λόγω του εκτενούς θέματος για το οποίο θα
απαιτούνταν ατελείωτες ώρες ανάλυσης και σχολιασμού, επικεντρώθηκε στην
θεματική ενότητα «Το σπήλαιο και η φάτνη». Ο άγιος Ιωάννης ο
Χρυσόστομος από την Αντιόχεια της Συρίας και Πατριάρχης
Κωνσταντινούπολης χαρακτήρισε την εορτή των Χριστουγέννων ως μητρόπολη
εορτών και αφετηρία όλων των γιορτών. Είναι κομβικό σημείο για όλες τις
γιορτές του Χριστιανισμού και δίχως αυτήν δεν θα υπήρχε αυτή η μακρά
σειρά εορτών, μνήμης και βιωμάτων όλης της Εκκλησίας στο διάβα της
ιστορίας. Η σπηλιά και η φάτνη φιλοξενεί την γέννηση του Θεάνθρωπου
Χριστού. Με το διάταγμα του Οκταβιανού Αύγουστου περί απογραφής των
υπηκόων του Ρωμαϊκού Κράτους η Παναγία και ο μνήστωρ Ιωσήφ βρέθηκαν στην
Βηθλεέμ της Παλαιστίνης για να απογραφούν. Η διήγηση του απόστολου και
ευαγγελιστή Λουκά (2,1-20) είναι χαρακτηριστική για την εποχή εκείνη.
Σε παρόμοιο πλαίσιο κινείται και η διήγηση του ευαγγελιστή Μάρκου
(1,18-25 και 2,1-22). Οι δε άλλοι δύο ευαγγελιστές, ο Μάρκος και ο
Ιωάννης, είναι πιο επιγραμματικοί και συνοπτικοί στις αναφορές τους στο
γεγονός της γέννησης.
Η γέννηση του Ιησού είναι συμπαντικής σημασίας και νοηματοδοτεί τον
ανθρώπινο χρόνο. Γράφει χαρακτηριστικά ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός «το μόνον καινόν και πρόσφατον γεγονός υπό του Ήλιου είναι η γέννηση του Χριστού». Συνεχίζοντας ο Λουκάς γράφει: «
...και έτεκεν τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον και εσπαργάνωσεν αυτόν και
ανέκλινεν αυτόν εν φάτνη, διότι ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι» (
Λουκ. 2,6). Η επιλογή να μείνουν το βράδυ σε μια σπηλιά που
εκτελούσε χρέη στάβλου, ήταν αναγκαία μιας και τα ελάχιστα καταλύματα
ήταν υπερπλήρη από τους επισκέπτες και τους μεταφερμένους στην εν λόγω
περιοχή κατοίκους. Οι αστρονόμοι όταν αναφέρονται στο περίφημο
αστέρι, που οδήγησε τους προσκυνητές μάγους από την Ανατολή στο σπήλαιο
της Βηθλέεμ, ομιλούν για σύνοδο αστεριών, ενώ κάποιοι εκκλησιαστικοί
συγγραφείς το ταυτίζουν με την παρουσία του Αρχάγγελλου Μιχαήλ.
Αναφορά στο αξιοθαύμαστο αυτό γεγονός έχουμε και στον άγιο Ιουστίνο,
που αναφέρεται στην προσπάθεια του Ιωσήφ να βρει κενό δωμάτιο σε
πανδοχείο στην Βηθλεέμ, αλλά τελικά κατέλυσε σε παρακείμενο σπήλαιο
κοντά στην προαναφερόμενη μικρή πόλη. Παρόμοια αναφορά έχουμε και σε
έναν άλλο εκκλησιαστικό συγγραφέα και πατέρα της εκκλησίας, τον Ωριγένη.
Μάλιστα μέχρι τον 4ο αι. διασώζονταν η ταπεινή πήλινη φάτνη,
όπου είχε φιλοξενηθεί το νεογέννητο θείο βρέφος. Για λόγους
θρησκευτικής ευλάβειας αλλά και διατήρησης της φάτνης οι Χριστιανοί
κάλυψαν και αντικατέστησαν την φάτνη με ασήμι. Πέρασαν τα χρόνια και δεν
ήταν λίγοι όσοι νοσταλγούσαν την προγενέστερη εικόνα. Ανάμεσά τους και ο
άγιος Ιερώνυμος που τόνιζε με λύπη: «Και τι δεν θα έδινα να έβλεπα την παλιά πήλινη φάτνη».
Αμέσως
μετά την υπερκόσμια γέννησή του ο Ιησούς εσπαργανώθη κατά την συνήθεια
της εποχής του. Έθος που διατηρήθηκε έως πριν λίγα χρόνια, καθώς άλλαξε
κατόπιν νεώτερων ιατρικών και νοσηλευτικών αντιλήψεων και εφαρμογών.
Σύμφωνα δε με την συνήθεια εκείνης της εποχής και τους νεκρούς τους
κάλυπταν με σπάργανα. Τα σχετικά γεγονότα με την έγερση-ανάσταση του
Λάζαρου, της κόρης του Ιάειρου και την Ανάσταση του ίδιου του Χριστού
επιβεβαιώνουν τις κοινωνικές συνήθειες.
Η ταπεινή γέννηση του Χριστού έλκυσε την προσοχή των ποιμένων της
περιοχής που έσπευσαν να θαυμάσουν το γεγονός και να προσκυνήσουν τον
τεχθέντα Σωτήρα του Κόσμου, όπως έγινε και με τους μάγους που αφίχθησαν
από την Ανατολή και μάλιστα πρόσφεραν τα πολύτιμα δώρα τους. Στον ουρανό
οι άγγελοι πλαισιώνουν την σκηνή και υμνούν τον Δημιουργό του Κόσμου «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκίας» (Λουκ.2,14), που
καταδέχθηκε και εσαρκώθη και βρέθηκε ανάμεσα στους ανθρώπους από άπειρη
αγάπη και ευσπλαχνία για τον κόσμο. Στο σημείο αυτό αξίζει να σταθούμε
στον άγιο Αμφιλόχιο επίσκοπο Ικόνιου (Πισιδίας-Καππαδοκίας) που
αναφέρεται στην ταπεινή φάτνη καθώς διεκδικεί δικαιώματα των αγγελικών
δυνάμεων που δοξολογούν ακαταπαύστως τον Κύριο της Οικουμένης.
Στο πρώτο μέρος της Αγίας Γραφής δηλ. την Παλαιά Διαθήκη, θεωρούνται
οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι ως άρμα του Θεού. Θαυμάσιο γεγονός θεωρεί
την γέννηση του Χριστού και ο ιερός Χρυσόστομος: «αλλά τι να πω και τι να διαδώσω. Ο παλαιός των Ημερών παιδίον γέγονεν». Ο Καππαδόκης άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος υπογραμμίζει πάλι: «Ντύθηκε
την ανθρώπινη φύση, αλλά μετά έγινε ελεύθερος μέσα στους νεκρούς,
εσπαργανώθη μεν, αλλά βγήκε από τα σπάργανα. Οι Μάγοι τον επροσκύνησαν
και για κάθε δικό μας μέρος, δόθηκε το αντίστοιχο του σαρκωθέντος».
Κοινή παραδοχή σε πολλούς πατέρες της Εκκλησίας είναι ότι η γέννηση
είναι μια δημιουργία αντίστοιχη της δημιουργίας του κόσμου. Η Εύα
γέννησε ανθρώπους και η Παναγία, ως νέα Εύα. γέννησε τον Σωτήρα των
ανθρώπων, τον ίδιο τον Θεό, για τούτο και αποκαλείται Θεοτόκος. Ο
Χριστός έζησε για ένα χρονικό διάστημα 30 ετών στην αφάνεια και
δραστηριοποιήθηκε στα 3 τελευταία χρόνια της επίγειας παρουσίας του.
Αναφέρει σχετικά ο άγιος Κύριλλος Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου: «Ο
Χριστός όταν ήρθε ως άνθρωπος στην Γη, βρήκε το γένος των ανθρώπων
αποκτηνωμένο, γι αυτό γεννήθηκε σε σπήλαιο, τοποθετήθηκε σε σταύλο για
εξιλέωση των ανθρώπων, στο κέντρο της αμαρτίας, όπου έτρωγαν σανό. Αντί
να βρει σανό, βρέθηκε άριστη τροφή, μηκέτι χόρτον, αλλά άρτον τον εξ
ουρανού, μέσα στο παχνί του κόσμου. Η δε Θεία Ευχαριστία πάνω στην Αγία
Τράπεζα προσφέρεται ως ο άρτος της ζωής και δίδεται εις άφεσιν αμαρτιών
και ζωήν αιώνιον».
Συχνές αναφορές έχουμε στον Γρηγόριο Θεολόγο που ομιλεί ότι σε
ορισμένους τα Χριστούγεννα γιορτάζονται δίχως Χριστό, στον άγιο Νικόδημο
τον Αγιορείτη στο έργο του «εορτοδρόμιον», στον Μέγα Αθανάσιο,
πατριάρχη Αλεξάνδρειας που θεωρεί ότι το σπήλαιο συμβολίζει την Εκκλησία
καθώς επίσης και στον ιερό Χρυσόστομο που θεωρεί ότι η φάτνη, αν και
σημάδι φτώχειας, εμπεριέχει μέσα της αμύθητο πλούτο, τον ίδιο τον
Χριστό. Ακόμη και στην Ιλιάδα του Όμηρου του Ίωνα υπάρχει συμβολισμός
της γέννησης του Χριστού: ο Έκτορας αφαιρεί την περικεφαλαία του και
απιθώνει χάμω την εντυπωσιακή ασπίδα του, για να μπορεί να αγκαλιαστεί
με τον γιο του Αστυάνακτα που τρομάζει με την εμφάνιση του γενναίου
πατέρα του. Κάτι παρόμοιο και στην Καινή Διαθήκη όπου ο Χριστός δεν
εμφανίστηκε ανάμεσα στους ανθρώπους, στην γέννηση και την ανάστασή του,
μέσα στην εκτυφλωτική δόξα του, γιατί οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να
τον δουν μέσα στο άπλετο και υπερκόσμιο φως του.
Ισχυρίζονται κάποιοι με αρκετή δόση σαρκασμού ότι ο Χριστός γεννήθηκε
σε σπήλαιο, ανδρώθηκε σε κατακόμβες και πέθανε στα μέγαρα... Τελικά το
χειρότερο από όλα στην εφήμερη ζωή μας είναι να διαρρήξει κάποιος τις
σχέσεις του με τον ίδιο τον Θεό και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, εκτός των
άλλων, να γιορτάζουμε - μόνον και αποκλειστικά - την μεγάλη εορτή των
Χριστουγέννων με κοσμικό φρόνημα, με στολίδια, δώρα, ταξίδια και πράξεις
έξω από το θέλημα του τεχθέντος Θεού και των συμβουλών της Εκκλησίας
μας.
Στο δεύτερο μέρος της εξαιρετικής εκδήλωσης εμφανίστηκε επί σκηνής η
βυζαντινή χορωδία «ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός» που λειτουργεί στην Ιερά
Μητρόπολη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας με παραρτήματα σε κωμοπόλεις και
πόλεις του νομού Πέλλας καθώς επίσης και στα Κουφάλια υπό την
επιτυχημένη πάντα καλλιτεχνική διεύθυνση του Αριστοτέλη Βογιατζόγλου.
Η αριστουργηματική ερμηνεία από την χορωδία εκλεκτών χριστου- γεννιάτικων ύμνων όπως: «Κύριε εκέκραξα», «Βηθλεέμ ετοιμάζου», «Δεύτε είδωμεν πιστοί», « Χριστός γεννάται δοξάσατε» κ.ά. αλλά και το απολυτίκιον των Χριστουγέννων: «Η γέννησις σου Χριστέ ο Θεός ανέτειλε στον κόσμο το φως το της γνώσεως» συνέβαλε
ευχάριστα στην όλη ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε και έτσι απλώθηκε
κατανυκτικά μια αίσθηση διαφορετική και ευχάριστη στην μεγάλη αίθουσα
καθώς γέμισε τον χώρο με εξαίσιες μελωδίες. Η ωφέλεια της ψυχής και
του πνεύματος ήταν πολλαπλή και αυτό ειπώθηκε από πολλούς
παρευρισκόμενος. Η μικρή έκπληξη, ενταγμένη και αυτή στο κλίμα των αγίων
ημερών που πλησιάζουν, ήταν όταν, προς στο τέλος της εκδήλωσης, η
χορωδία απέδωσε με μοναδικό και αριστουργηματικό τρόπο τα βυζαντινά
κάλαντα, καθώς και τα νοσταλγικά κάλαντα της αλησμόνητης πατρίδας μας
της Μικράς Ασίας.
Το ζεστό και πηγαίο χειροκρότημα του κοινού, οι θετικές κρίσεις και οι εκφράσεις ικανοποίησης για
την όλη παρουσίαση της εκδήλωσης, αντικατοπτρίζουν τα αισθήματα και
την ψυχική συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας σε τέτοιες υψηλού
επίπεδου θρησκευτικές και πολιτιστικές δράσεις.
Λάζαρος Η. Κενανίδης θεολόγος διδάκτορας Α.Π.Θ.
μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος»
δ/ντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος»
Η επόμενη εκδήλωση του Α.Λ.Π. Γιαννιτσών προγραμματίσθηκε για την Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2017 και ώρα 19.00' στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στα Γιαννιτσά με
ΟΜΙΛΗΤΗ: τον κ. Κυριάκο Ευσταθίου, καθηγητή του
Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του
Α.Π.Θ. Διευθυντή Εργαστηρίου Εργαλειο-
μηχανών και Διαμορφωτικής Μηχανολο-
γίας και
ΘΕΜΑ: "Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία με έμφασηΑ.Π.Θ. Διευθυντή Εργαστηρίου Εργαλειο-
μηχανών και Διαμορφωτικής Μηχανολο-
γίας και
στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων".
