Έντονο το ενδιαφέρον του κοινού για το θέμα: "Η κατάθλιψη στον άνθρωπο και στην κοινωνία" στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο Γιαννιτσών.

Οι  δυσμενείς-σχετικά-καιρικές συνθήκες  που επικράτησαν το απόγευμα της Δευτέρας 16-4-2018 δεν απέτρεψαν πλήθος κόσμου να κατακλύσει  την φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας  και να παρακολουθήσει άλλη μιαν απολύτως επιτυχημένη εκδήλωση, την 14^η για την εφετινή χρονιά 2017-18, του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών.  Ο  καταξιωμένος θεσμός-πλέον-  του Α.Λ.Π.  συνδιοργανώνεται από την   Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» και την ΔΕΠΑ Πέλλας και διανύει αισίως την 22^η συνεχή χρονιά επιτυχημένης παρουσίας στα πολιτιστικά-ιστορικά πράγματα της περιοχής μας.

    Το θέμα που ανέλυσε ο διαπρεπής επιστήμονας Σωτήριος Τσιλίκας ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής και διευθυντής του ψυχιατρικού τμήματος του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης είχε τίτλο «Η κατάθλιψη στον άνθρωπο και στην κοινωνία»,   υπήρξε αφορμή για την δημιουργία  πολλών και εγκωμιαστικών σχολίων εκ μέρους των παρευρισκόμενων. Τον ομιλητή παρουσίασε στο κοινό ο Βασίλειος Τραούδας μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» και υπεύθυνος του Α.Λ.Π. 

    Η κατάθλιψη   θεωρείται ιατρικά ως μια  νόσος και μάλιστα ιδιαίτερα βαριάς μορφής. Βασικό σύμπτωμά της έχει την θλίψη  και έχει μεγάλη διάρκεια και ανάλογο βάθος. Είναι από τις συχνότερες ασθένειες  και χαρακτηριστικό της είναι η  ασυνήθιστη αναλογία: ένας στους τρεις που προσέρχεται στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, παρουσιάζει εμφανή ή συγκαλυμμένη μορφή κατάθλιψης. Το εντυπωσιακό, αλλά συνάμα ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι  πάνω από 150.000.000 άνθρωποι σε παγκόσμια κλίμακα αντιμετωπίζουν ζητήματα ελαφριάς ή και  σοβαρής κατάθλιψης.  Η ευρύτητα και η σοβαρότητα της νόσου δημιουργεί την ανάγκη να  προστατευτούν  και να θεραπευτούν οι άνθρωποι έγκαιρα και αποτελεσματικά. Ανημπόρια και αναπηρία χαρακτηρίζει τους πάσχοντες και μορφές της είναι: καταθλιπτικά επεισόδια, υποτροπιάζουσα κατάθλιψη, κατάθλιψη της διπολικής νόσου, άλλες καταθλιπτικές διαταραχές, δυσθυμία κλπ.

     Η κατάθλιψη οφείλεται σε μια μεγάλη απώλεια και οι αιτίες της βρίσκονται στην κληρονομικότητα, στην γονιδιακή επιβάρυνση, σε ψυχοκοινωνικές απώλειες, στην μετανάστευση, στην ανεργία, σε ασθένειες όπως ο καρκίνος, σε πένθος, σε μόνιμη θλίψη, σε κακή συμπεριφορά ατόμων κατά την διάρκεια της  παιδικής ηλικίας κ.ά.  Σημαίνοντα ρόλο στην εκδήλωση της κατάθλιψης παίζουν το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, η γκρίνια, η έλλειψη παιδείας, η μη συνειδητή στάση ζωής, η έλλειψη στηρίγματος των συζύγων μεταξύ τους, οι χρόνιες νόσοι και άλλες παράμετροι .

     Ο άνθρωπος στην κοινωνία που ζει έχει  την ζωή του, την υγεία του, τους αγαπημένους συγγενείς  και φίλους του, την περιουσία, τα ιδανικά, την τιμή, την αξιοπρέπεια, τα όνειρα, τις επιθυμίες, τις ελπίδες του.  Όταν εμφανιστεί κίνδυνος απώλειας των παραπάνω, ο άνθρωπος οφείλει να τα προστατεύει  και να μην τα αφήσει να χαθούν. Βασικές συμπεριφορές είναι 4: συμπεριφορές επίθεσης, συμπεριφορές θέσης-έκφρασης, συμπεριφορές φυγής-αποφυγής (αμυντική), συμπεριφορές απολογίας. Μπορεί να τύχει  να χαιρόμαστε ή να θρηνούμε. Πού ;  Εκεί που νοιώθουμε ασφαλείς. Εάν υπάρξει κίνδυνος, τότε εκφράζουμε αμυντικές συμπεριφορές:  «φεύγω...την κοπανάω  πως είναι π.χ. σε  ένα ατύχημα...λιποθυμώντας». Όταν παρά τις προσπάθειες δεν αποδώσουν οι προστατευτικές ενέργειες, τότε η απώλεια βιώνεται με άγχος, στενοχώρια, θλίψη, αυτοκτονία κλπ. Η κατάθλιψη  που νοιώθει κάποιος ή κάποια, οφείλεται  στην συντριπτική της διάσταση από την απώλεια κάποιων πολύτιμων  δικών του ανθρώπων, ακόμη και σε περιπτώσεις με κατοικίδια ζώα.

     Ο πόνος είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα στην κατάθλιψη, κοντά σε αυτόν υφίσταται  ο έντονος και συνεχής πόνος.  Συνηθισμένες είναι πιθανές εκρήξεις θυμού και μετά παραίτηση, απώλεια χαράς,  μειωμένη ενέργεια, αυξημένη κόπωση, ελαττωμένη  δράση και ελλιπής συγκέντρωση. «Εγώ ο άχρηστος φταίω για όλα, δεν μπόρεσα να το ανατρέψω».  Τους πάσχοντες τους χαρακτηρίζει η χαμηλή αυτοεκτίμηση ενώ συχνά  υπάρχουν απόπειρες αυτοκτονίας από την μεριά τους. Συνήθη σύμπτωματα είναι η  σωματική κατάθλιψη, η κεφαλαλγία, η ζάλη, ο μυικός πόνος,  ο αυχενικός πόνος,  ο πόνος πλάτης,  η κόπωση- εξάντληση, η ανορεξία, η απώλεια βάρους ή και αντίθετα η πρόσθεση βάρους, οι διαταραχές στην  λίμπιντο κλπ.

     Η καλυμμένη (κρυφή ) κατάθλιψη θα πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς, γιατί εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα ελλοχεύουν οι πιθανότητες η κατάσταση να επιδεινωθεί.  Σε άλλες πάλι περιπτώσεις μπορεί η κατάθλιψη   να εμφανιστεί ψευδώς ως εικόνα π.χ. να νομίζουμε  ότι είναι ψυχοσύνδρομο (ψευδοάνοια). Δέον να τονιστεί ότι στα παιδιά η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί ως άρνηση να πάνε στο σχολείο, να  έχουν κακές επιδόσεις, να εμφανίζουν αφηρημάδα, κακή συμπεριφορά κλπ.

Η επιθυμία που δεν εκπληρώνεται οδηγεί σε ορισμένες φορές σε απογοητεύσεις.  Το πιο καλό παράδειγμα είναι όταν έχουμε μια ισχυρή επιθυμία που-όμως- δεν υλοποιείται. Για αυτό πρέπει οι άνθρωποι να έχουμε στόχους, αλλά λίγες επιθυμίες. Απλά πράγματα.  Οι άνθρωποι είναι πιο χαρούμενοι όταν έχουν αρκεστεί σε λίγα και είναι έτσι ικανοποιημένοι με αυτά που διαθέτουν.  «Να κρατάμε  μικρό καλάθι».  Τότε ο κάθε άνθρωπος θα είναι χαρούμενος και  ικανοποιημένος Να είμαστε εγκρατείς, να μην έχουμε επιθυμίες, να μην έχουμε-καλύτερα- υπερβολικές επιθυμίες. Ως επιθυμίες εννοούνται τα περιττά κι όχι βασικές και ποιοτικές επιθυμίες που δίνουν νόημα ουσιαστικό στην ζωή μας.

      Ποια είναι τα αποτελέσματα της κατάθλιψης, αυτής της σοβαρότατης  νόσου στον άνθρωπο είναι: η αναπηρία, όσο βεβαίως διαρκεί η νόσος, η  τάση για αυτοκτονία, η ανθρωποκτονία, η υποτροπή, η χρονοποίηση (όχι ανάκαμψη στο θέμα υγείας), η σύνδεση της κατάθλιψης με τον καρκίνο, η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, το ψυχολογικό αδιέξοδο. Κι όταν λέμε άνθρωπο εννοούμε φυσικά όλο μαζί το έμβιο ον, το σύνολο που αποτελείται από ψυχολογικά, ηθικά, σωματικά, βιολογικά,  πνευματικά κ. ά. στοιχεία. Όταν δε, ομιλούμε για κοινωνία εννοούμε ένα πυκνό και πολύπλοκο οργανισμό και διέπεται  από κανόνες, συμπεριφορές, πλαίσια, συνεργασίες, παράγοντες, φορείς κλπ. Τα υπάρχοντα  φάρμακα, τα αντικαταθλιπτικά χάπια βοηθούν πολλαπλώς  και απαλύνουν άσχημα συμπτώματα και αρνητικές καταστάσεις

 Στην σημερινή εποχή των μνημόνιων είναι χαρακτηριστικό ότι αυξήθηκαν οι νοσούντες, μεγάλωσε υπερβολικά  ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από κατάθλιψη,έχει  αυξηθεί ανησυχητικάτο φαινόμενο της μελαγχολίας, ενώ ο αριθμός των αυτοκτονιών αγγίζει τις 6.000 ανθρώπους. Ειδικά το τελευταίο έχει θορυβήσει τους ιθύνοντες δεδομένου ότι αφανίστηκε μια ολόκληρη κωμόπολη από την χώρα μας. Το όλο ζήτημα έχειπροσλάβει τραγικές διαστάσεις και προβληματίζει αφάνταστα όσους πραγματικά νοιάζονται για αυτή την χώρα..

Παραλλήλως δε, ένας τεράστιος αριθμός Ελλήνων, νέων ανθρώπων κατά κύριο λόγο, που ξεπερνάει τις 700.000 έχει εγκαταλείψει την πατρίδα μας για το εξωτερικό προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Οι νέοι άνθρωποι ξεριζώνονται από την γη μας  και εγκαθίστανται σε άλλες χώρες για σπουδές και, κυρίως δε, για εργασία. Φωτεινά, δημιουργικά και παραγωγικά μυαλά που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν, εδώ, οικογένεια και να προσφέρουν πολλαπλώς στην Ελλάδα, φεύγουν και στερούν από την κοινωνία μας  τον δυναμισμό, την προοπτική και την ελπίδα. Όλα ετούτα ,σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα των Ελλαδιτών, αποβαίνουν καταστροφικά για όλο τον Ελληνισμό.  Μια νέα- ειρηνική-γενοκτονία συντελείται  ετούτη την  περίοδο και  επιτείνει την αίσθηση της κατάθλιψης που ταλανίζει τη νεοελληνική κοινωνία.

      Ως Ελλάδα σήμερα  μας χρειάζεται ανάταση  σε όλα τα επίπεδα. Και θα περίμενε ομέσος Έλληνας από τους πνευματικούς ανθρώπους όλων των αποχρώσεων, τους αληθινούς ταγούς της πατρίδας μας, περισσότερη ευαισθητοποίηση, εγρήγορση και ενημέρωση των υπόλοιπων πολιτών.  Απαιτείται περισσότερος πολιτισμός, πνευματική καλλιέργεια και παιδεία. Αντ΄αυτού κυριαρχεί ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, απαξίωσης, ωφελιμισμού και ατομικισμού. Ακούγεται συχνά η έκφραση  «ωχ αδελφέ.....δε βαριέσαι» κλπ. που οδηγεί σε αμοραλισμό, απάθεια και αδιαφορία για τα κοινά.

      Είναι συχνή και η έκφραση: «μας ψεκάζουν». Είμαστε μουδιασμένοι και νεκρωμένοι, έχουμε απάθεια και δεν αντιδρούμε σε ό,τι  μας προσφέρουν. Επαναπαυόμαστε και δεν γρηγορούμε. Το θέμα είναι να συνειδητοποιήσουμε αν «κοιμόμαστε όρθιοι». Οι Ισπανοί έλεγαν χαρακτηριστικά πριν λίγα χρόνια: «Σςςςςςςςςςςς οι Έλληνες κοιμούνται» . Ως οργανωμένη κοινωνία οφείλουμε να δούμε τι πρέπει να κάνουμε. Να προσέχουμε τους εφιάλτες, τους επίδοξους σωτήρες, τους αποδομητές της ιστορίας,  τους απάτριδες, τους κακούς συνδικαλιστές, τους κακούς πολιτικούς, τους κακούς δημοσιογράφους, τα λαμόγια και τους  κάθε λογής πατριδοκάπηλους.

Τι χρειάζεται να κάνει ο καθένας μας ως μέλος της κοινωνίας ; Ας κάνει ο καθένας αυτό που θεωρεί τίμιο, σωστό και δίκαιο ως ελεύθερος πολίτης. Τι είναι η πατρίδα μας; Πατρίδα είναι τα παιδιά, η παιδεία, η γλώσσα, ο πολιτισμός, η πίστη, η παράδοση,  η ιστορία, τα μνημεία, το έδαφος, ο ουρανός, ο αέρας, τα νερά, οι γονείς μας, τα αγαπημένα πρόσωπά μας, η ανάπτυξη, η δικαιοσύνη, η ισοτιμία, η ελευθερία, η άμεση δημοκρατία. Ο μέσος  άνθρωπος εκτός από τα παραπάνω επιζητεί ψωμί δηλ. εργασία, παιδεία και ελευθερία. Η δημοκρατία είναι πάντα το όνειρο. Και τα όνειρα είναι ανέξοδα.

Για μια ανθρωπιστική πολιτική χρειάζεται προστατευτική, ενισχυτική, υποστηρικτική δράση.  Η οργανωμένη πολιτεία οφείλει να μεριμνά ώστε ο άνθρωπος να ζει  όχι μόνο για να δουλεύει. Εάν συμβεί μόνον αυτό, τότε η πολιτεία έχει αποτύχει οικτρά.  Η καλύτερη θεραπεία για να μην επέλθει η κατάθλιψη  είναι η πρόγνωση και  η  πρόληψη.   Συμβουλές χρήσιμες για όλους: να μην μένουμε μόνοι στη ζωή και στην κοινωνία, να μην κάνουμε παρέα με τοξικούς ανθρώπους, να συζητούμε με θετικό πρόσημο κ.ά.. Αν δεν βρίσκουμε λύσεις να φιλοσοφούμε την ζωή. Να προσπαθούμε να  κάνουμε το καλύτερο που μας αναλογεί στην εργασία. Από το «εγώ»  η κοινωνία να μετεξελιχθεί στο «εμείς».

     Αν διαπιστώσουμε σε κάποιον συνάνθρωπό μας φαινόμενα κατάθλιψης, να κάνουμε κάτι , να ενδιαφερθούμε, να μην διστάσουμε να τον ενοχλήσουμε, να νοιώθει  αληθινά ότι υπάρχει ο άλλος, να νοιάζεται ο ένας για τον άλλον. Να υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων. Ας προστατέψουμε από κινδύνους όσους θέλουν να αυτοτραυματιστούν, να αυτοκτονήσουν κλπ. Να βοηθήσουμε τον πάσχοντα συνάνθρωπο, ας τον απαλύνουμε από τον φοβερό πόνο, να τον προστατέψουμε από την απώλεια εγκεφαλικού ιστού και κατά συνέπεια τους δώσουμε ελπίδα και ζωή στους θλιμμένους και στους ψυχικά πονεμένους.

       Σε αυτό το σημείο ιδιαίτερα θετική είναι η παρουσία, η στάση και ο τρόπος ζωής που προσφέρει η Εκκλησία μας στους ανθρώπους γύρω μας. Προσφέρει μηνύματα και στάσεις ζωής γεμάτα αισιοδοξία, ελπίδα και αγάπη.

      Είναι απαραίτητο να έχουμε στόχους και επιθυμίες στον βίο μας, αλλά κατά το δυνατόν να έχουμε τις λιγότερες προσδοκίες. Μεγάλο  είναι το όφελος  να επικοινωνούμε θετικά  μεταξύ μας και να χαιρόμαστε την παρέα των άλλων. Να νοιαζόμαστε για την κοινωνία και τους ανθρώπους που αγαπάμε. Είναι πολύ σημαντικό να αγαπάμε και ακόμη πιο χρήσιμο να το δείχνουμε. Να μην εννοούμε μόνον κάποια πράγματα, αλλά κυρίως να τα λέμε και να τα συζητάμε. Το άρωμα της αγάπης είναι η θυσία.  Εξαιρετικά χρήσιμο αποδεικνύεται το γέλιο στην ζωή των ανθρώπων. Μας χρειάζεται όντως το γέλιο. Το αυθόρμητο, το πηγαίο, το ειλικρινές.  Η προσπάθεια για έναν κόσμο πιο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο δεν τελειώνει ποτέ. Δεν εξαντλείται, ούτε φυσικά κλείνει τον κύκλο της. 

     Εν συνεχεία έλαβε τον λόγο ο πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» Kωνσταντίνος Κάμτσης  που ευχαρίστησε τον ομιλητή για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εισήγησή του και παράλληλα του έθεσε καίρια ερώτηση σχετική με το θέμα που ανέπτυξε ο εν λόγω λαμπρός επιστήμονας. Ακολούθησαν και άλλες ερωτήσεις και τέθηκαν πλήθος αποριών και διευκρινήσεων από το κοινό που παρακολούθησε με έκδηλο ενδιαφέρον την  όντως επιτυχημένη εκδήλωση.

 

 

Λάζαρος Η. Κενανίδης  θεολόγος, διδάκτορας Α.Π.Θ.

μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών  «Ο Φίλιππος»

δ/ντής του 2^ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος».

Η επόμενη εκδήλωση του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών, προγραμματίστηκε για την:

ΤΕΤΑΡΤΗ  2 ΜΑΪΟΥ 2018 ΩΡΑ 19.30 ΑΙΘΟΥΣΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΟΜΙΛΗΤΕΣ: 1. Βλάσης ΒΛΑΣΙΔΗΣ, καθηγητής του Τμήματος  Βαλκανικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

                     2. Γιάννης Παπαλαζάρου, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, ιστορικός.

ΘΕΜΑ: "100 χρόνια από τη λήξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Γεγονότα - Μνημεία ".