Το κάθε Μουσείο, δημόσιο ή ιδιωτικό, είναι ένας χώρος με υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, που αυτό τα συλλέγει και τα διαφυλάγει ως κειμήλια, για έρευνα και μόρφωση των επισκεπτών, αποκαθιστώντας κιόλας στα μάτια του κοινού μια χαμένη πραγματικότητα. Επομένως η αποστολή του, σύνθετη και ουσιαστική, είναι να συμβάλει στη διάσωση της παράδοσης, όπως επίσης και στη διαφύλαξη της εθνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτότητας, αλλά και να προσφέρει γνώση και ψυχαγωγία στους πολίτες. Με άλλα λόγια το Μουσείο δεν είναι μια αποθήκη με πολύτιμο υλικό, αλλά φορέας πολιτισμού. Έτσι ο επισκέπτης μπαίνοντας μέσα στο Μουσείο ταξιδεύει νοερά στον χρόνο, πλουτίζει τον πνευματικό του κόσμο και μυρίζει άρωμα παράδοσης.
Ας προσθέσουμε ότι και τα Μουσεία έχουν τα προβλήματά τους, στεγαστικά, οικονομικά, λειτουργικά κ.λπ., αλλά αυτά για την ώρα τα παραβλέπουμε.
Όσο για το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της πόλης μας, αυτό αποτελεί μια από τις πολλές δραστηριότητες της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών “Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ”, σύμφωνα με το καταστατικό της. Άρχισε να λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 1997 και προβάλει ασφαλώς την Ιστορία και τη Λαογραφία των Γιαννιτσών. Μια απόδειξη της φήμης και της χρησιμότητάς του είναι το πλήθος των επισκεπτών, στο διάστημα της λειτουργίας του, και οι γραφτές εντυπώσεις στο σχετικό βιβλίο. Πέρασαν λοιπόν περισσότεροι από 6.000 άτομα (από μαθητές έως υπουργοί, διάφοροι τουρίστες και ομογενείς του εξωτερικού). Σημειώνουμε ότι όλες οι επισκέψεις και οι ξεναγήσεις τους πραγματοποιούνται δωρεάν. Επίσης το Μουσείο μας έγινε αντικείμενο τηλεοπτικών εκπομπών στα κανάλια της Θεσσαλονίκης 4Ε, TV100 και ΕΤ3. Ακόμη εφαρμόστηκαν κατά τις επισκέψεις τους από μερικούς εκπαιδευτικούς μοντέρνα προγράμματα μουσειακής εκπαίδευσης ή βιωματικές εργασίες μαθητών. Μάλιστα κάποιοι ερευνητές ήρθαν για να βοηθηθούν, ώστε να ετοιμάσουν μεταπτυχιακές εργασίες ή μελέτες.
Ας έχουμε υπόψη ότι το εκτιθέμενο υλικό του Μουσείου μας συγκεντρώθηκε εθελοντικά από μέλη της Εταιρείας, επιθυμώντας να διαδραματίσουν αυτά το ρόλο του θεματοφύλακα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στη συνέχεια κάποιες οικογένειες, εντός και εκτός Γιαννιτσών, εκτιμώντας την προσπάθειά μας, προσέφεραν πολύτιμα κειμήλιά τους. Έπειτα το υλικό αυτό ταξινομήθηκε κατά θεματικές ενότητες με ειδικές οδηγίες. Η πλούσια μουσειακή συλλογή μας περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό (πρόσωπα, όπως μακεδονομάχοι, δήμαρχοι, βουλευτές, παλιά κτήρια, αποξηραντικές εργασίες στην παλιά λίμνη μας, σκηνές καθημερινής ζωής και εργασίας, πολεμικές εικόνες του Μακεδονικού Αγώνα και της Μάχης των Γιαννιτσών), έγγραφα, παλιές εφημερίδες, σχετικά βιβλία, όπλα,
γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα, παραδοσιακές ενδυμασίες, είδη προίκας, εργαστήριο με αργαλειό, αναπαράσταση της λίμνης μας κ.ά., με άλλα λόγια, πράγματα που βοηθούν τους μεγάλους να αναβιώσουν το νοσταλγικό παρελθόν και τους μικρούς να φανταστούν και να γνωρίσουν πτυχές της ζωής των προγόνων τους και της πατρίδας τους. Δηλαδή μια κανονική επίσκεψη στο Μουσείο μας αυτό αποτελεί ζωντανό μάθημα τοπικής ιστορίας. Γι’ αυτό μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το Μουσείο συμπληρώνει εν μέρει τον ρόλο του σχολείου.
Το Μουσείο μας στεγάζεται σε χώρο του παλιού Νοσοκομείου Γιαννιτσών που η χρήση του παραχωρήθηκε για το σκοπό αυτό. Την περίοδο αυτή είναι κλειστό λόγω εργασιών ανακαίνισης, αλλά ελπίζουμε και προσπαθούμε για την επαναλειτουργία του στον συντομότερο δυνατό χρόνο.
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Γιαννιτσών λειτουργούσε ανέκαθεν, έστω με δυσκολίες, χάρη στις ανιδιοτελείς φροντίδες και προσπάθειες μελών της Εταιρείας μας. Υπήρξε καρπός ιδιωτικής πρωτοβουλίας και παραμένει έτσι. Οι ενδιαφερόμενοι να του επισκεφθούν, όταν ανοίξει, ας προσυνεννοούνται στο τηλέφωνο 2382083684.
