ΤΙΤΛΟΙ ΤΕΛΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΦΕΤΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΤΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΝΙΟΥ ΓΑΝΝΙΤΣΩΝ

  Με τον ιδανικότερο τρόπο η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» έκλεισε  μια επιτυχημένη  και δημιουργική χρονιά την Τετάρτη 28-5-2014 με την τελευταία εκδήλωσή της.  Συγκεκριμένα  η  16^η εκδήλωση της 18^ης περιόδου 2013-14  και μάλιστα την επέτειο της αποφράδας, για τον πολύπαθο λαό μας,   της ημέρας της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης γοήτευσε το ακροατήριο και ανέσυρε στον νου ένδοξες και ηρωικές εποχές.

   Κεντρικός ομιλητής ο κ. Θεοφάνης Μαλκίδης, διδάκτορας κοινωνικών επιστημών, συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής τον οποίο παρουσίασε ο υπεύθυνος του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου κ. Βασίλης Τραούδας, μίλησε σε πολυπληθές κοινό στην φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας με θέμα: «Μνήμη Αλώσεως ή Άλωση της Μνήμης ;»

   O εύστοχος αλλά και επίκαιρος τίτλος που επιλέχθηκε έχει να κάνει, ως αντίδοτο, με την συστηματική προσπάθεια που καταβάλλεται τα τελευταία χρόνια από πολλές πλευρές να λησμονήσουν οι Έλληνες την ιστορία, τις ρίζες και το πεπρωμένο τους.  Στα σχολεία της πατρίδας μας ασχολούμαστε  περισσότερο με  υποδεέστερα θέματα π.χ. αποταμίευση,  ζωοφιλία, συνταγές μαγειρικής  κλπ και όχι με τα σημαντικά και συνταρακτικά  γεγονότα που συγκλόνισαν συθέμελα την Ρωμιοσύνη.

   

  Η Πόλη κόσμημα και θησαυρός της Οικουμένης  έπεσε το 1204  στα πεινασμένα στόματα των «Σταυροφόρων» της Δύσης που αλύπητα κατακρεούργησαν την όμορφη μεγαλούπολη της εποχής. Ο επιφανής βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν αναφέρει ότι οι τα ¾ σχεδόν του παγκόσμιου πλούτου, που βρισκόταν τοποθετημένα στην βασιλίδα των πόλεων, μεταφέρθηκαν από τους βάνδαλους στις δυτικοευρωπαϊκές κωμοπόλεις και  έτσι  επόμενο ήταν να ενισχυθούν  μια σειρά από αυτές και να μετεξελιχθούν σε μεγάλα αστικά και ευημερούντα χρημαστηριακά  κέντρα όπως η Σιένα, η Φλωρεντία, η Πίζα, η Γένουα κ.ά.  Ο ναός του αγίου Μάρκου  είναι γεμάτος  λάφυρα κλεμμένα. Η Μαρκιανή βιβλιοθήκη  εφοδιάστηκε με κώδικες και έγγραφα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και φιλοσόφων όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης. Κάποτε θα χρειαστεί να μιλήσουμε ως λαός για αυτά τα θέματα  με την γλώσσα της ειλικρίνειας και της αξιοπρέπειας όπως έκανε ο Καππαδόκης και Σμυρνιός στην καταγωγή  νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης.

   Μετά την πρώτη άλωση το 1204  αναδείχθηκε-όχι τυχαίως- η Νίκαια  Βιθυνίας ως νέα και προσωρινή πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και ο βασιλιάς Ιωάννης Βατάτζης, ο άγιος και ελεήμων, αγάπησε την πατρίδα του και ενίσχυσε ποικιλοτρόπως τους υπηκόους του. Προώθησε την πρωτογενή παραγωγή-εξάλλου και ο ίδιος εργαζόταν!- την βιοτεχνία και το εμπόριο.  Με το πολιτικό μανιφέστο του εξύψωσε και σύζευξε Ελληνισμό και Ρωμιοσύνη, τις 2 όψεις του ενός νομίσματος.

 Στις αλησμόνητες πατρίδες της απέραντης Ρωμιοσύνης της Ανατολής στον Πόντο, την Καππαδοκία, την (υπόλοιπη)  Μικρά Ασία, την Ανατολική και Βόρεια Θράκη τα σχολεία τα ονόμαζαν φροντιστήρια και εμπνέονταν από πρότυπα ζωντανών και κεκοιμημένων Ρωμιών.

    Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος-Δραγάσης διαδεχόμενος τον αδελφό του τον Ιωάννη, αναλαμβάνει τον θρόνο  σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη,. Απευθύνεται για βοήθεια στην Δύση. Ελάχιστοι Γενουάτες με επικεφαλής τον γενναίο Ιουστινιάνη ανταποκρίνονται. Η βασιλεύουσα πολιορκείται από τις βαρβαρικές ορδές του Σουλτάνου Μωάμεθ του β΄.  Η αγωνία επιβίωσης, βιολογικής και πνευματικής,  για τους υπερασπιστές της Πόλης φτάνει στο αποκορύφωμά της. Οι Οθωμανοί του ζητούν να τους παραδώσει την τελευταία ελπίδα των Ρωμιών. Ο  δικός μας ο Κωνσταντίνος κοινωνεί των αχράντων μυστηρίων και  αρνείται γιατί «…πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν.» αγωνίζεται για πίστη και ευσέβεια, πατρίδα και βασιλιά, παιδιά, εγγόνια, φίλους και συγγενείς, ιστορία και πολιτισμό  και  πέφτει περήφανος  και ωραίος ως Έλλην  μαζί με τους συμπολεμιστές του Τρίτη 29 Μαϊου 1453 με δόξα και τιμή γιατί όπως αναφέρει και ο Κωνσταντινουπολίτης και Πόντιος στην καταγωγή Κ.Καβάφης «…όσο μπορείς…όσο μπορείς   την ζωήν σου τουλάχιστον φρόντισε μην την εξευτελίζεις». Ο οικουμενικός Αλεξανδρινός αντιστέκεται στη λήθη και ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος υπογραμμίζει ότι οι Έλληνες έχουν ιστορία αντιστασιακή. Αναφορά στον  Κ . Παλαιολόγο κάνει και ο Οδ. Ελύτης και τον χαρακτηρίζει ως τον τελευταίο Έλληνα. Τελικά είμαστε ο λαός των ποιητών. 40 δημοτικά τραγούδια που συνδέουν τις ρίζες της ελληνικότητάς μας, είχαμε κάποτε στα βιβλία του Δημοτικού. Τώρα για να αποκοπούμε και από αυτές , στοχευμένα  οι ιθύνοντες αφαίρεσαν τα περισσότερα από αυτά.  Η κοινωνία στην καθ΄ ημάς Ανατολή συγκροτήθηκε στην βάση της συλλογικής ύπαρξης, ενώ στην Δύση στη βάση του κοινού οικονομικού συμφέροντος.   

    «Ο βασιλιάς μας όπως λέει και ο Θ. Κολοκοτρώνης πέθανε γενναία στη μάχη δίχως συμβιβασμούς και υποχωρήσεις».  Κανείς δεν τον είδε αλλά η παράδοση λέει ότι τον άρπαξε άγγελος Κυρίου και τον έκλεισε σε μια σπηλιά και μαρμαρώθηκε. Έγινε θρύλος και κάνει υπομονή, περιμένοντας το ποθούμενο και θα έρθει ως λέων να διώξει τους Τούρκους έως την Κόκκινη Μηλιά. Οι βάρβαροι το γνωρίζουν, αλλά και φοβούνται και για αυτό έχτισαν εκείνο το μικρό άνοιγμα, μην τυχόν και εμφανιστεί ξαφνικά μπροστά τους για να εκδικηθεί αποδίδοντας δικαιοσύνη.  Αυτό το βασανισμένο και πονεμένο γένος καρτερεί την Ανάσταση και την λευτεριά του «…Πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι δικά μας θάναι» Αυτό του δίνει κουράγιο και ελπίδα και ξεσηκώνεται σε διαρκείς εξεγέρσεις, κατά μέσον όρο μια επανάσταση ανά έξι μήνες!

   Και η προεργασία του Ρήγα Φεραίου και  ο αγώνας του πατροΚοσμά και το απαράμιλλο θάρρος του Κατσαντώνη έδωσαν το λευτεριάς λίπασμα για να ζητήσει το γένος μας τα αυτονόητα: να ανασαίνει ελεύθερα και να θρησκεύει ορθόδοξα.  Και όμως στο ελλαδικό κρατίδιο δεν υπάρχει ένα πλήρες και συγκροτημένο μουσείο, όπου θα πηγαίνει ο Έλληνας, για να μαθαίνει την ιστορία του και να φρονηματίζεται από το φωτεινό παράδειγμα των προγόνων του.   Η πίστη στον Θεό φέρνει ηρωισμούς «Είναι αδύνατες οι θέσεις μας, αλλά είναι δυνατός ο Θεός που μας φιλάει… τρώνε από εμάς, αλλά μένουμε και λίγη μαγιά για να συνεχίσουμε» αναφέρει ο στρατηγός Γ. Μακρυγιάννης.

 Η μνήμη αντέχει και στρέφεται εκεί όπου ενώνεται η Ευρώπη και η Ασία. Η αποφράδα Τρίτη, η ημέρα που έπεσε η Πόλη στα χέρια των βαρβάρων του πολιτισμού, της επιστήμης και  της δημιουργίας σταμάτησε η ιστορία πάνω στην αδικία που επιβλήθηκε στην παγκόσμια ιστορία. 

     Για αυτό και οφείλουμε να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Είμαστε κοινωνία και λαός και έθνος. Είμαστε και Έλληνες και Γκραικοί και Ρωμιοί και πιστεύουμε σε παναθρώπινες αξίες, οι οποίες τώρα τελευταία σπανίζουν, για να συνωστιστούν  οι Ραγιάδες και  οι απόγονοί τους να μάθουν τις οδηγίες για χρήση καφετιέρας και μαγειρικής  για μακαρόνια με κιμά. Η δε εκπαίδευσή μας αγνοεί συστηματικά το οικουμενικό Βυζάντιο, παραβλέπει την χρησιμότητά του, στρέφει το βλέμμα της  μακριά, απαξιεί  τα κοσμοπολίτικα και γίνεται ένας λιτοδίαιτος, εξαρτημένος επαρχιωτικός λαός που αποδομεί την ιστορική του συνέχεια και  βάζει τα ατομικά δικαιώματα  του, πιεζόμενο από την αντίληψη των Δυτικών,  πάνω από την συλλογική ευθύνη και τις υποχρεώσεις απέναντι στην πατρίδα.

   Η εξαιρετική εκδήλωση έκλεισε πολύ συγκινητικά και όμορφα, όταν γλυκιές και νοσταλγικές νότες πλημμύρισαν τον χώρο και η χορωδία «Οι Τραγουδάνοι του Πόντου» του Μ.Ο. Ν. Τραπεζούντας Γιαννιτσών, έβαλε τα δυνατά της με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αμανατιάδη Δημήτρη  και ερμήνευσε με συνοδεία του έξοχου λυράρη Τσανακλίδη Θεόδωρου  τα τραγούδια: «αητένς επαραπέτανεν» , «ένα πουλίν καλόν πουλίν έβγαινεν από την Πόλιν…» (ο Θρήνος της Τραπεζούντας) και  τέλος το τραγικό «έκαεν το Τζάμπασιν».

   Εκδηλώσεις σαν και αυτές σπανίζουν στην περιοχή μας και αποτελούν για όλους πολύτιμη ιστορική  παρακαταθήκη των γενεών. Ο  πολύπλευρος αγώνας συνεχίζεται….