Θρίλερ με το «χαμένο δισκοπότηρο» της αρχαιολογίας - Τα σενάρια που
εξετάζονται – Πού σταματούν οι ιστορικές αναφορές για τον τάφο του
Mακεδόνα βασιλιά.
Σε πραγματικό θρίλερ εξελίσσεται η αποκάλυψη του σημαντικού
αρχαιολογικού τάφου στον μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά, στην
Αρχαία Αμφίπολη.
Στην περιοχή, η οποία φυλάσσεται από μεγάλη αστυνομική δύναμη, καταγράφεται έντονη κινητικότητα, ενώ τα σενάρια «φούντωσαν» μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά στο σημείο πριν λίγα 24ωρα.
Ποιο είναι άραγε το μεγάλο «μυστικό» που κρύβει η αρχαιολογική ανασκαφή; Πρόκειται για ένα μεγάλο βασιλικό τάφο; Υπάρχει περίπτωση να είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή κάποιου συγγενή του;
Προς το παρόν όλα τα σενάρια είναι «ανοιχτά», καθώς τίποτα από όσα γράφονται και ακούγονται δεν επιβεβαιώνεται και δεν διαψεύδεται.
Το σημείο όπου γίνονται οι ανασκαφές
Από τη μεριά της η προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη, τηρεί σιγή ιχθύος για το όλο ζήτημα και είναι πολύ προσεκτική στις δηλώσεις της, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού δίνει αόριστες πληροφορίες και «προετοιμάζει» τον ελληνικό λαό «για μια πολύ σημαντική ανακάλυψη».
Το μόνο δεδομένο μέχρι στιγμής λοιπόν είναι ότι το ταφικό μνημείο στην Αρχαία Αμφίπολη είναι εξαιρετικά σημαντικό!
Πρόκειται για έναν τεράστιο και μοναδικό στο είδος του τύμβο που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη και η συνέχιση των ανασκαφών επέτεινε τον ενθουσιασμό με την πεποίθηση πως εκεί, στην περιοχή «Καστά», κρύβεται κάτι «μεγάλο», παγκόσμιας αρχαιολογικής αξίας.
Μοναδικός σε διαστάσεις και σε επιμέλεια, χωρίς αντίστοιχό του στα Βαλκάνια, ο τύμβος της Αμφίπολης ο οποίος εκτείνεται σε μήκος 498 μέτρων, δημιουργεί κύκλο με διάμετρο 158,40 μ. ενώ το ύψος του φτάνει τα 23 μέτρα. Ο περίβολος έχει μαρμάρινες βάσεις, ύψους 3 μέτρων. Η χρονική περίοδος της κατασκευής του –στα τέλη του 4ου αιώνα – συμπίπτει με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου καθώς και με κρίσιμα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στη Μακεδονία.
Αυτές οι διαπιστώσεις οδήγησαν σε υπέρμετρο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενθουσιασμό και φυσικά στην ελπίδα ότι η ανακάλυψη αυτή θα οδηγήσει στην ανάδειξη του «χαμένου δισκοπότηρου» της αρχαιολογίας, που δεν είναι άλλο από τον τάφο του Mακεδόνα βασιλιά.
Αναζητώντας τον τάφο του Αλέξανδρου
Έχει όμως κάποια σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο; Θα το γνωρίζουμε, σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού σε λίγες εβδομάδες, οπότε και θα γίνουν οι επίσημες ανακοινώσεις.
Μέχρι τότε, ας δούμε τι αναφέρουν οι ιστορικές πηγές αναφορικά με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προκειμένου να διαπιστώσουμε πόσες πιθανότητες υπάρχουν στην Αμφίπολη να κρύβεται το «πολυπόθητο μυστικό».
Σύμφωνα λοιπόν με τις αρχαίες πηγές δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου - διάστημα κατά το οποίο εκείνος είχε ταριχευθεί ενώ ταυτόχρονα κατασκευαζόταν η πολύτιμη, χρυσή αρμάμαξα για την μεταφορά του - άρχισε η πορεία από τη Βαβυλώνα προς το μαντείο του Αμμωνα, όπως θεωρείται ότι ήταν η επιθυμία του. Την άμαξα ακολουθούσε και προστάτευε στρατιωτική φρουρά αλλά και μεγάλη ομάδα τεχνιτών , είτε για να ανοίγουν δρόμους είτε για να επισκευάζουν την κατασκευή.
Κατά τον Διόδωρο όμως στα σύνορα Συρίας και Αιγύπτου συνάντησε την πομπή ο Πτολεμαίος και «έκλεψε» τη σορό, την οποία και μετέφερε στην Αλεξάνδρεια θέλοντας να ισχυροποιήσει έτσι τη θέση του στην περιοχή αυτή ιδρύοντας ένα ανεξάρτητο βασίλειο. Γιατί αν ο Περδίκκας είχε το δακτυλίδι του Αλέξανδρου εκείνος είχε τον ίδιο! Σύμφωνα με τον Κούρτιο εξάλλου η σορός του Αλέξανδρου δεν μεταφέρθηκε κατ΄ ευθείαν στην Αλεξάνδρεια αλλά πρώτα στην Μέμφιδα ώσπου να κατασκευαστεί το λαμπρό τέμενος που θα την φιλοξενούσε. Πρόκειται για το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο, που έμεινε γνωστό στην Αλεξάνδρεια ως «Σώμα» ή «Σήμα».
Πολλοί ήταν οι γνωστοί άνδρες που επισκέφθηκαν το μαυσωλείο στη συνέχεια, μεταξύ των οποίων ο Iούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ. σύμφωνα με μαρτυρίες του Σουετόνιου και του Λουκιανού (λέγεται ότι έσπασε ένα κομμάτι τής μύτης τού νεκρού ήταν πήγε να τον αγγίξει), ενώ ο Αύγουστος κατέθεσε στεφάνι μετά την νίκη του κατά του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας στο Ακτιο το 31 π.Χ. και την κατάκτηση της Αλεξάνδρειας το 30 π.Χ. Αναφέρεται μάλιστα ότι, όταν οι οδηγοί του θέλησαν να τον πάνε και στους τάφους της Πτολεμαϊκής Δυναστείας, εκείνος απάντησε πως: «Ηρθα να δω έναν βασιλιά και όχι νεκρούς».
Λίγο νωρίτερα πάντως η Κλεοπάτρα είχε αφαιρέσει μεγάλη ποσότητα χρυσού από τον τάφο, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες του πολέμου της εναντίον της Ρώμης. Και νωρίτερα αυτής ακόμη, ένας άλλος Πτολεμαίος, ο επονομαζόμενος Παρείσακτος ή Κόκκης (107-68 πΧ) είχε αντικαταστήσει το χρυσό φέρετρο με γυάλινο.
Πολλές ακόμη αναφορές υπάρχουν για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια, οι οποίες σταματούν ωστόσο απότομα στα τέλη του 4ου μ. Χ. αιώνα, όταν στην μεγάλη επίθεση των χριστιανών της πόλης υπό τον πατριάρχη Θεόφιλο εναντίον των εθνικών ισοπεδώθηκαν το Σεράπειον, το Μουσείον και η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας , ενώ το μαυσωλείο «εξαφανίσθηκε» μέσα στα χαλάσματα...
Λίγο αργότερα έτσι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα μπορούσε να πει με ειρωνεία το περίφημο «Πού γαρ, ειπέ μοι, το Σήμα Αλεξάνδρου;».
Έκτοτε ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναζητείται στα πιο πιθανά αλλά και απίθανα μέρη. Από την έρημο Σίουα της Αιγύπτου (όπου Ελληνίδα αρχαιολόγος ισχυριζόταν ότι είχε βρει τον Αλέξανδρο) , ως τη Βενετία στον ναό του Αγίου Μάρκου κι από εκεί ως το Ουζμπεκιστάν ή και ως την Αυστραλία.
Κατόπιν αυτών φυσικά, γιατί να μην βρίσκεται στην Αμφίπολη, ίσως θα σκεφτεί κάποιος;
Η πιθανότητα υπάρχει πάντα, ωστόσο επειδή η είδηση έχει ήδη αρχίσει να απασχολεί έντονα και τη διεθνή κοινότητα, ας κάνουμε υπομονή δύο – τρεις εβδομάδες, όπως μας ζητούν οι αρμόδιοι, και ας περιμένουμε πριν "πανηγυρίσουμε", προστατεύοντας την Ελλάδα από μια ενδεχόμενη γελοιοποίηση...
Στην περιοχή, η οποία φυλάσσεται από μεγάλη αστυνομική δύναμη, καταγράφεται έντονη κινητικότητα, ενώ τα σενάρια «φούντωσαν» μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά στο σημείο πριν λίγα 24ωρα.
Ποιο είναι άραγε το μεγάλο «μυστικό» που κρύβει η αρχαιολογική ανασκαφή; Πρόκειται για ένα μεγάλο βασιλικό τάφο; Υπάρχει περίπτωση να είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή κάποιου συγγενή του;
Προς το παρόν όλα τα σενάρια είναι «ανοιχτά», καθώς τίποτα από όσα γράφονται και ακούγονται δεν επιβεβαιώνεται και δεν διαψεύδεται.
Το σημείο όπου γίνονται οι ανασκαφές
Από τη μεριά της η προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη, τηρεί σιγή ιχθύος για το όλο ζήτημα και είναι πολύ προσεκτική στις δηλώσεις της, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού δίνει αόριστες πληροφορίες και «προετοιμάζει» τον ελληνικό λαό «για μια πολύ σημαντική ανακάλυψη».
Το μόνο δεδομένο μέχρι στιγμής λοιπόν είναι ότι το ταφικό μνημείο στην Αρχαία Αμφίπολη είναι εξαιρετικά σημαντικό!
Πρόκειται για έναν τεράστιο και μοναδικό στο είδος του τύμβο που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη και η συνέχιση των ανασκαφών επέτεινε τον ενθουσιασμό με την πεποίθηση πως εκεί, στην περιοχή «Καστά», κρύβεται κάτι «μεγάλο», παγκόσμιας αρχαιολογικής αξίας.
Μοναδικός σε διαστάσεις και σε επιμέλεια, χωρίς αντίστοιχό του στα Βαλκάνια, ο τύμβος της Αμφίπολης ο οποίος εκτείνεται σε μήκος 498 μέτρων, δημιουργεί κύκλο με διάμετρο 158,40 μ. ενώ το ύψος του φτάνει τα 23 μέτρα. Ο περίβολος έχει μαρμάρινες βάσεις, ύψους 3 μέτρων. Η χρονική περίοδος της κατασκευής του –στα τέλη του 4ου αιώνα – συμπίπτει με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου καθώς και με κρίσιμα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στη Μακεδονία.
Αυτές οι διαπιστώσεις οδήγησαν σε υπέρμετρο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενθουσιασμό και φυσικά στην ελπίδα ότι η ανακάλυψη αυτή θα οδηγήσει στην ανάδειξη του «χαμένου δισκοπότηρου» της αρχαιολογίας, που δεν είναι άλλο από τον τάφο του Mακεδόνα βασιλιά.
Αναζητώντας τον τάφο του Αλέξανδρου
Έχει όμως κάποια σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο; Θα το γνωρίζουμε, σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού σε λίγες εβδομάδες, οπότε και θα γίνουν οι επίσημες ανακοινώσεις.
Μέχρι τότε, ας δούμε τι αναφέρουν οι ιστορικές πηγές αναφορικά με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προκειμένου να διαπιστώσουμε πόσες πιθανότητες υπάρχουν στην Αμφίπολη να κρύβεται το «πολυπόθητο μυστικό».
Σύμφωνα λοιπόν με τις αρχαίες πηγές δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου - διάστημα κατά το οποίο εκείνος είχε ταριχευθεί ενώ ταυτόχρονα κατασκευαζόταν η πολύτιμη, χρυσή αρμάμαξα για την μεταφορά του - άρχισε η πορεία από τη Βαβυλώνα προς το μαντείο του Αμμωνα, όπως θεωρείται ότι ήταν η επιθυμία του. Την άμαξα ακολουθούσε και προστάτευε στρατιωτική φρουρά αλλά και μεγάλη ομάδα τεχνιτών , είτε για να ανοίγουν δρόμους είτε για να επισκευάζουν την κατασκευή.
Κατά τον Διόδωρο όμως στα σύνορα Συρίας και Αιγύπτου συνάντησε την πομπή ο Πτολεμαίος και «έκλεψε» τη σορό, την οποία και μετέφερε στην Αλεξάνδρεια θέλοντας να ισχυροποιήσει έτσι τη θέση του στην περιοχή αυτή ιδρύοντας ένα ανεξάρτητο βασίλειο. Γιατί αν ο Περδίκκας είχε το δακτυλίδι του Αλέξανδρου εκείνος είχε τον ίδιο! Σύμφωνα με τον Κούρτιο εξάλλου η σορός του Αλέξανδρου δεν μεταφέρθηκε κατ΄ ευθείαν στην Αλεξάνδρεια αλλά πρώτα στην Μέμφιδα ώσπου να κατασκευαστεί το λαμπρό τέμενος που θα την φιλοξενούσε. Πρόκειται για το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο, που έμεινε γνωστό στην Αλεξάνδρεια ως «Σώμα» ή «Σήμα».
Πολλοί ήταν οι γνωστοί άνδρες που επισκέφθηκαν το μαυσωλείο στη συνέχεια, μεταξύ των οποίων ο Iούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ. σύμφωνα με μαρτυρίες του Σουετόνιου και του Λουκιανού (λέγεται ότι έσπασε ένα κομμάτι τής μύτης τού νεκρού ήταν πήγε να τον αγγίξει), ενώ ο Αύγουστος κατέθεσε στεφάνι μετά την νίκη του κατά του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας στο Ακτιο το 31 π.Χ. και την κατάκτηση της Αλεξάνδρειας το 30 π.Χ. Αναφέρεται μάλιστα ότι, όταν οι οδηγοί του θέλησαν να τον πάνε και στους τάφους της Πτολεμαϊκής Δυναστείας, εκείνος απάντησε πως: «Ηρθα να δω έναν βασιλιά και όχι νεκρούς».
Λίγο νωρίτερα πάντως η Κλεοπάτρα είχε αφαιρέσει μεγάλη ποσότητα χρυσού από τον τάφο, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες του πολέμου της εναντίον της Ρώμης. Και νωρίτερα αυτής ακόμη, ένας άλλος Πτολεμαίος, ο επονομαζόμενος Παρείσακτος ή Κόκκης (107-68 πΧ) είχε αντικαταστήσει το χρυσό φέρετρο με γυάλινο.
Πολλές ακόμη αναφορές υπάρχουν για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια, οι οποίες σταματούν ωστόσο απότομα στα τέλη του 4ου μ. Χ. αιώνα, όταν στην μεγάλη επίθεση των χριστιανών της πόλης υπό τον πατριάρχη Θεόφιλο εναντίον των εθνικών ισοπεδώθηκαν το Σεράπειον, το Μουσείον και η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας , ενώ το μαυσωλείο «εξαφανίσθηκε» μέσα στα χαλάσματα...
Λίγο αργότερα έτσι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα μπορούσε να πει με ειρωνεία το περίφημο «Πού γαρ, ειπέ μοι, το Σήμα Αλεξάνδρου;».
Έκτοτε ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναζητείται στα πιο πιθανά αλλά και απίθανα μέρη. Από την έρημο Σίουα της Αιγύπτου (όπου Ελληνίδα αρχαιολόγος ισχυριζόταν ότι είχε βρει τον Αλέξανδρο) , ως τη Βενετία στον ναό του Αγίου Μάρκου κι από εκεί ως το Ουζμπεκιστάν ή και ως την Αυστραλία.
Κατόπιν αυτών φυσικά, γιατί να μην βρίσκεται στην Αμφίπολη, ίσως θα σκεφτεί κάποιος;
Η πιθανότητα υπάρχει πάντα, ωστόσο επειδή η είδηση έχει ήδη αρχίσει να απασχολεί έντονα και τη διεθνή κοινότητα, ας κάνουμε υπομονή δύο – τρεις εβδομάδες, όπως μας ζητούν οι αρμόδιοι, και ας περιμένουμε πριν "πανηγυρίσουμε", προστατεύοντας την Ελλάδα από μια ενδεχόμενη γελοιοποίηση...
